Olijfolie in de schappen, waar let je op?
Veel vragen krijg ik over waar en hoe de beste olie te kopen. Een lastig onderwerp dus hierbij wat aankooptips.
Extra vergine olijfolie.
Wist je dat slechts ongeveer 10% van de totale olijfolie productie deze kwalificatie behaalt? Extra vergine betekent niet alleen zoals velen misschien denken dat de zuurgraad onder de 0.8% ligt maar er zijn nog vele andere karakteristieken waaraan de olie moet voldoen. Een voorbeeld van een analyse voor kwalificatie (technische documentatie) zie je hier.
Daarnaast mag de olie geen negatieve attributen (defecten) bevatten.
Extra vergiene olijfolie is de meest smaakvolle en gezonde olie omdat het is verkregen op een natuurlijke wijze waardoor gezonde antioxidanten behouden zijn gebleven. De smaak is in de regel altijd een beetje peperig (pittig) met een bittertje en de kracht van deze kenmerken hangt af van olijf soort en tijd van oogsten.
Er worden veel marketing terms gebruikt zoals “eerste persing” “koude persing” “ koude extractie” en dit betekent enkel dat de olie geproduceerd is door het verpletten van de olijven zonder toevoeging van warmte of chemicaliën. Alle extra vergine olijfolie wordt zo geproduceerd zelfs al staat dat niet op het label! Dus laat je niet leiden door deze termen. Waar let je dan wel op?
Officieel verplicht
Vanuit Europese wetgeving zijn er een aantal zaken die een producent verplicht is om op te geven. Voor (extra) vergine olie is dit bijvoorbeeld “ oils obtained from the fruit of the olive tree solely by mechanical or other physical means under conditions, particularly thermal conditions, that do not lead to alterations in the oil, and which have not undergone any treatment other than washing, decantation, centrifugation and filtration. “ of daar een verkorte versie van “solely produced by mechanical ways”
Olijfsoort
Een goede producent geeft een aantal zaken mee. Een belangrijk kenmerk op een label is in mijn ogen is de olijfsoort. Een olijfsoort kan net als bij wijn, een druivensoort, een goede indicatie geven over smaak.
Oogsttijd
Wil je zeker zijn of je olie nog vers is kijk dan naar de oogst datum (in tegenstelling tot wijn dient een olie in maximaal 18 maanden na oogst geconsumeerd te worden)
Herkomst van gaard/olijf:
Een goede producent is trots en vertelt iets over zijn merk, eigenschappen van zijn boomgaard of andere nuttige informatie. Een mooi voorbeeld hier
Mono-varieteit / blend
Net als wijnen kunnen verschillende olijf soorten achteraf gemixed worden om complexe aroma’s te genereren. Producenten doen dit ook om de kwaliteit constant te houden. De omgevingsfactoren kunnen ieder jaar leiden tot een andere condities van olijf en dus de olijfolie. Hou jij van een bepaalde type olie en wil je altijd dezelfde smaak dan kun je beter voor een blend kiezen. Anderzijds in een mono-varieteit proef je de werking van natuur en is de smaak misschien iedere oogst net iets anders.
Lichte fles/donkere fles?
In principe is een lichte fles slechter omdat er meer UV bij de olie kan komen waardoor de houdbaarheid sneller afneemt. Echter wat veel mensen niet weten is dat veel donker glas ook UV doorlaat. Daarom zie je tegenwoordig vaker mooie kokers of speciale verpakkingen. Nieuwe technieken zoals "silk screen printen” van labels wordt ook steeds populairder en is goed voor de bescherming van de olie. Voor producenten zijn dit kostbare technieken die pas vanaf grotere volumes interessant worden. Laat je dus niet leiden door de mooie verpakking maar kijk ook zeker naar de informatie op de achterzijde. En kijk ook waar de olie in de winkel staat, pak geen olie die is blootgesteld aan zonlicht.
Vergine olijfolie:
Deze zien we bijna niet in de schappen maar is ook een goede kwaliteit olie. Het grote verschil tussen extra vergine en vergine is vaak de aanwezigheid van een klein negatief attribuut dat tijdens productie is ontstaan. Alhoewel het vaak niet op de labels staat omdat veel kleine boeren niet aan laboratorium tests doen, durf ik wel te stellen dat veel van de olijfolie meegenomen (van die leuke boer) vanuit de vakantie adresjes uit Spanje, Griekenland en bijvoorbeeld Portugal van deze kwaliteit is.
Gewone olijfolie
Olijfolie is een blend van geraffineerde olie met (extra) vergine olijfolie en is zoetig en mild. Tevens kom je deze in schappen tegen met marketing termen als “classic” “pure olijfolie” of “milde/lichte olijfolie” De vetten en calorieen van alle olijfoliën zijn hetzelfde, echter dit type olie heeft geen natuurlijke antioxidanten meer omdat deze door de chemische processen en verhitting verloren zijn gegaan. Veel minder gezond dus. Ook is de stabiliteit van deze olie slechter dan echte extra vergine olijfolie waardoor de olie minder goed kan tegen verhitten op hoge temperaturen. Gek eigenlijk want juist voor koken gebruiken de meeste mensen een "gewone" olijfolie. (Logisch ook, de prijs is aanzienlijk lager.)
Tip voor de retailers
Vraag de distributeur of producent altijd naar laboratorium analyse of “technische documentatie” Wie volgens de regels werkt kan deze voorleggen en dan weet je (bijna zeker) dat je een goed product in huis haalt.
Fraude
Helaas komt fraude nog steeds veel voor en zijn er merken die het label extra vergine voeren hoewel de olie erin gewone olijfolie is. Waarom gebeurt dit? Zoals eerder gezegd is het heel moeilijk om extra vergine olijfolie te produceren. En de consument wil / kiest kwaliteit en koopt extra vergine en wil hier ook meer voor betalen. Dus als je zoveel olie hebt dat je officieel niet mag vermarkten als extra vergine maar je wilt wel de hoge prijs ontvangen dan zijn er helaas teveel oneerlijke mensen die dit dan toch maar doen. Er is nog weinig inspectie om dit te overzien. Ook zetten grote ketens de prijzen teveel onder druk waardoor het voor producenten soms onmogelijk wordt om echte kwaliteit te kunnen leveren onder deze condities.
Op zich geen schade voor je gezondheid maar tevens ook niet de gezonde eigenschappen en de smaak. Bovenal het is vervelend voor de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid voor de producenten die het wel goed willen doen. Daarom is het zo belangrijk om naar de achterkant van het label te kijken. Kun je niets vinden over de soort olijf, afkomst of oogst datum dan zou ik zeggen sla deze olie maar over....
In een volgend blog zal ik wat meer inzicht geven over de kosten en volumes zodat ook hier wat meer openheid over ontstaat.